Chỉ còn hơn 1 tháng nữa, từ ngày 31/10, Thông tư 19 của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về khen thưởng, kỷ luật học sinh sẽ chính thức có hiệu lực. Điểm thay đổi lớn nhất là bỏ hình thức đình chỉ học, mức kỷ luật cao nhất chỉ dừng ở nhắc nhở, yêu cầu xin lỗi và viết bản kiểm điểm.
Sự thay đổi này được đưa ra với mục tiêu “kỷ luật để giáo dục, không phải trừng phạt”. Tuy nhiên, sau vụ việc nghiêm trọng xảy ra tại Trường THCS Đại Kim vừa qua, dư luận đặt câu hỏi: nếu không còn đình chỉ, làm thế nào để răn đe những học sinh vi phạm nặng?
Học sinh cá biệt: Sợ nhất phụ huynh, không phải đình chỉ
Nhiều cựu học sinh cá tính đặc biệt chia sẻ, điều họ lo lắng nhất không phải đình chỉ học mà là… bị báo cho phụ huynh nghiêm khắc. Nếu cha mẹ thờ ơ, việc đình chỉ đôi khi còn khiến phụ huynh bức xúc với nhà trường hơn là dạy dỗ con.
Một số ý kiến cũng cho rằng, chỉ vài tờ kiểm điểm khó đủ sức ngăn chặn những hành vi ngỗ nghịch, thậm chí ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của thầy cô.
Kỷ luật cần đi từ gốc
Theo TS Nguyễn Thị Thắm, giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, mỗi hành vi của học sinh đều có nguyên nhân, thường liên quan đến cảm xúc hoặc khó khăn tâm lý. Giáo viên cần được trang bị kỹ năng xử lý, hiểu học sinh và đồng thời bảo vệ chính mình.
Bà cho rằng, việc Bộ GD&ĐT chỉ đạo xây dựng phòng tham vấn tâm lý trong trường học là hướng đi đúng. Nếu vận hành hiệu quả, những phòng này có thể giúp học sinh nhận diện hành vi đúng sai và hạn chế vi phạm.
Học sinh chứng kiến bạo lực: Ứng xử thế nào?
Một khía cạnh khác ít được chú ý là các em chứng kiến bạo lực. Ở vụ việc tại THCS Đại Kim, phần lớn học sinh ngồi im, thậm chí có em còn đứng lên để… kéo rèm cửa thay vì can ngăn.
Có phụ huynh cho rằng, các em còn nhỏ nên sợ hãi. Người khác thì coi đó là thái độ thờ ơ. Tuy nhiên, nếu đúng như một số lời kể rằng chính giáo viên đã yêu cầu lớp ngồi yên, vấn đề lại cần được nhìn nhận ở chiều hướng khác.
Thực tế, nhiều học sinh được hỏi cho biết các em biết hành vi bạo lực là sai và “trên lý thuyết” phải đi tìm trợ giúp. Nhưng hành động tức thì lại khác. Ngay cả người lớn đôi khi cũng rơi vào sự vô cảm, huống chi học sinh.
Các chuyên gia cho rằng, kỹ năng ứng xử của trẻ phụ thuộc lớn vào cách cha mẹ hành xử hằng ngày. Phụ huynh cần chủ động dạy con biết can thiệp phù hợp hoặc tìm sự trợ giúp khi gặp tình huống bạo lực.
Gánh nặng cho giáo viên nếu thiếu sự đồng hành của phụ huynh
Bên cạnh học sinh, giáo viên cũng đang chịu áp lực lớn khi phải thay đổi cách xử lý kỷ luật. Nhiều thầy cô cho biết, điều khó nhất không chỉ là hành vi sai của học sinh, mà còn là thiếu sự đồng hành của phụ huynh.
Cô Trần Thị Thành (Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh, cơ sở Tân Triều) chia sẻ: có phụ huynh đưa thông tin tiêu cực về giáo viên lên mạng xã hội thay vì trao đổi trực tiếp. Hoặc khi học sinh vi phạm, phụ huynh lại bao che, thậm chí trách ngược nhà trường.
Ảnh minh họa.
Thầy Đỗ Tuấn Anh cùng trường cũng cho rằng, nhiều phụ huynh đứng hẳn về phía con thay vì phối hợp với giáo viên chủ nhiệm. Điều này khiến việc giáo dục, rèn kỷ luật trở nên khó khăn hơn.
Bà Văn Liên Na, Phó Hiệu trưởng nhà trường, nhận định khoảng 30% phụ huynh và học sinh không đồng tình với kỷ luật mà nhà trường đưa ra. Trong khi đó, thời gian các em ở nhà nhiều hơn ở trường, nên nếu gia đình không quan tâm, không phối hợp, nguy cơ học sinh thiếu kỷ luật là rất lớn.
Gia đình – chìa khóa của giáo dục kỷ luật
Theo TS Nguyễn Thị Thắm, gia đình giữ vai trò then chốt. Dân chủ trong giáo dục là cần thiết, nhưng “dân chủ quá mức” và dựa vào mạng xã hội để giải quyết vấn đề sẽ phản tác dụng. Phụ huynh nên chọn cách trao đổi trực tiếp với giáo viên, thay vì công khai mâu thuẫn.
Giới chuyên gia cho rằng, niềm tin và sự thấu cảm là “chất keo” gắn kết giữa gia đình và nhà trường. Một ngôi trường hạnh phúc phải có học sinh hạnh phúc, giáo viên hạnh phúc, và để đạt được điều đó, cha mẹ học sinh đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Việc bỏ đình chỉ học sinh theo Thông tư 19 thể hiện tinh thần nhân văn: kỷ luật để giáo dục. Nhưng để quy định này đi vào thực chất, cần sự đồng hành của cả phụ huynh và xã hội.
Nhà trường có thể thay đổi quy chế, nhưng giáo dục kỷ luật không thể thành công nếu thiếu sự sát sao từ gia đình và sự tôn trọng dành cho thầy cô.
