(Ảnh minh họa: Adobe Stock)
Báo cáo này được đánh giá là nghiên cứu di truyền lớn nhất từ trước đến nay về sự khác biệt giới tính trong rối loạn trầm cảm nặng.
Các nhà khoa học đã phân tích dữ liệu di truyền từ hơn 486.000 người thuộc 5 quần thể quốc tế (Australia, Hà Lan, Hoa Kỳ và hai nhóm tại Vương quốc Anh), trong đó có khoảng 130.471 phụ nữ và 64.805 nam giới được chẩn đoán trầm cảm, cùng hơn 290.000 người không mắc bệnh. Kết quả cho thấy có 16 biến thể gen liên quan đến trầm cảm ở phụ nữ, trong khi ở nam giới chỉ ghi nhận 8 biến thể.
Tiến sĩ Brittany Mitchell, nhà nghiên cứu cấp cao tại phòng thí nghiệm dịch tễ học di truyền của QIMR Berghofer, cho biết: “Chúng ta đã biết phụ nữ có khả năng mắc trầm cảm gấp đôi so với nam giới trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có nhiều bằng chứng nhất quán lý giải vì sao sự khác biệt này tồn tại, đặc biệt là vai trò của yếu tố di truyền”.
Tiến sĩ Jodi Thomas – tác giả chính của nghiên cứu (Ảnh: QIMR Berghofer)
Theo nhóm nghiên cứu, mặc dù nhiều biến thể gen được chia sẻ giữa hai giới, phụ nữ lại mang “gánh nặng di truyền” cao hơn, có thể do sự hiện diện của các biến thể đặc hiệu giới tính. Đáng chú ý, mối tương quan di truyền giữa trầm cảm và các đặc điểm chuyển hóa (như chỉ số khối cơ thể BMI, hội chứng chuyển hóa) cũng mạnh hơn ở phụ nữ. Tiến sĩ Jodi Thomas, tác giả chính của nghiên cứu, nhận định: “Điều này có thể giúp giải thích vì sao phụ nữ bị trầm cảm thường gặp thêm các triệu chứng chuyển hóa, như thay đổi cân nặng hoặc mức năng lượng”.
Bên cạnh yếu tố sinh học, nghiên cứu cũng thừa nhận các yếu tố hành vi và môi trường góp phần tạo nên sự khác biệt giữa hai giới. Chẳng hạn, nam giới có xu hướng ít tìm kiếm sự giúp đỡ nên dễ bị chẩn đoán thiếu, trong khi phụ nữ thường chịu ảnh hưởng lớn hơn từ lạm dụng tình dục hay bạo lực gia đình. Nhóm tác giả nhấn mạnh cần có cách tiếp cận đa chiều để hiểu rõ cơ chế nền tảng của trầm cảm, trong đó di truyền là một yếu tố trọng yếu.
Giáo sư Philip Mitchell (Đại học New South Wales), người không tham gia nghiên cứu, đánh giá: “Nghiên cứu này cung cấp bằng chứng mạnh mẽ rằng sự khác biệt tỷ lệ trầm cảm giữa nam và nữ phần nào bắt nguồn từ yếu tố sinh học. Việc phát hiện nhiều vùng gen nguy cơ ở nữ giới mở ra hướng nghiên cứu các phương pháp điều trị đặc hiệu hơn cho từng giới”.
Các nhà khoa học kỳ vọng rằng hiểu biết sâu hơn về nền tảng di truyền của trầm cảm sẽ mở đường cho những liệu pháp điều trị cá nhân hóa trong tương lai, đặc biệt là các phương pháp nhắm mục tiêu vào các cơ chế sinh học khác nhau giữa nam và nữ.
