(Ảnh: Myova)
Ngày nay, vị thuốc dân gian này vẫn giữ được sức hút mạnh mẽ khiến các sản phẩm bổ sung chiết xuất từ gừng nằm trong nhóm thực phẩm chức năng bán chạy nhất tại Mỹ, thậm chí vượt qua cả trà xanh và hoa cúc tím.
Nhưng liệu gừng có thực sự mang lại hiệu quả trong việc giảm buồn nôn, đầy hơi hay đau dạ dày? Và nếu có, đâu là cách sử dụng tốt nhất?
Theo Tiến sĩ Michael Curley, chuyên khoa tiêu hóa tại Trung tâm Y khoa Dartmouth Hitchcock (New Hampshire, Mỹ), dù chỉ có một số ít nghiên cứu quy mô nhỏ, kết quả ban đầu cho thấy gừng có thể an toàn và hiệu quả trong việc giảm buồn nôn và nôn trong một số trường hợp cụ thể.
Hai hoạt chất chính trong gừng – gingerol và shogaol – được cho là giúp làm dịu cảm giác buồn nôn bằng cách ức chế các đường truyền tín hiệu thần kinh giữa dạ dày và não. Nói cách khác, gừng ngăn “trung tâm nôn” trong não bộ bị kích hoạt, theo chuyên gia dinh dưỡng Megan Crichton (Đại học Công nghệ Queensland, Australia).
Gừng có thể giúp giảm cảm giác buồn nôn. (Ảnh: Houston Methodist)
Bên cạnh đó, một số bằng chứng hạn chế cho thấy gừng có thể thúc đẩy quá trình làm rỗng dạ dày, giúp giảm cảm giác đầy trướng hoặc khó tiêu, theo Tiến sĩ Keshab Paudel – bác sĩ kiêm nhà dược lý học tại Trường Y Burrell (Florida, Mỹ).
Phần lớn các nghiên cứu hiện nay sử dụng bột chiết xuất từ rễ gừng khô. Dạng này đã cho thấy tác dụng giảm buồn nôn ở phụ nữ mang thai, bệnh nhân hóa trị và người sau phẫu thuật.
Trong một tổng quan nghiên cứu năm 2025, nhóm của Tiến sĩ Paudel phát hiện rằng phụ nữ mang thai dùng 500 – 1.500mg gừng mỗi ngày có triệu chứng buồn nôn giảm đáng kể, dù tần suất nôn không thay đổi.
Một thử nghiệm lâm sàng khác vào năm 2024 trên khoảng 100 bệnh nhân hóa trị do Tiến sĩ Crichton chủ trì cũng cho thấy: uống 1.200mg bột gừng mỗi ngày cùng bữa ăn, bắt đầu từ ngày hóa trị và kéo dài 4 ngày sau đó, giúp người bệnh cảm thấy đỡ buồn nôn hơn so với nhóm dùng giả dược.
Hiện vẫn còn rất ít bằng chứng về hiệu quả của gừng với các trường hợp buồn nôn cấp tính – như say tàu xe, ngộ độc thực phẩm, hay “say rượu” sau tiệc. Cũng chưa có nhiều dữ liệu khẳng định gừng giúp cải thiện các bệnh lý tiêu hóa mạn tính như hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc khó tiêu chức năng.
Dẫu vậy, một nghiên cứu nhỏ năm 2023 gợi ý rằng gừng có thể giảm các triệu chứng của khó tiêu mạn tính, như ợ nóng, đau vùng thượng vị hoặc cảm giác đầy bụng sau bữa ăn.
Gừng có mặt trong nhiều dạng khác nhau: tươi, khô, trà, kẹo, viên nang, hoặc đồ uống. Tuy nhiên, hầu như chưa có nghiên cứu so sánh trực tiếp giữa các dạng này.
Tiến sĩ Joshua Forman, bác sĩ tiêu hóa tại Trung tâm Y tế Đại học Maryland St. Joseph, thường khuyên bệnh nhân thử viên bổ sung gừng vì liều lượng ổn định hơn và dễ dung nạp hơn so với gừng tươi hoặc thực phẩm có gừng. Ông thường gợi ý 500mg hai lần mỗi ngày cho những người bị buồn nôn mạn tính (như nghén thai kỳ) hoặc tạm thời (say tàu xe, say rượu, rối loạn tiêu hóa nhẹ).
Gừng vừa là gia vị, vừa là thảo dược hữu ích. (Ảnh: Healthline)
Các sản phẩm như trà gừng, kẹo gừng, soda gừng có thể giúp giảm buồn nôn, nhưng hiệu quả còn hạn chế. Chúng thường chứa lượng gừng thấp hơn nhiều so với viên bổ sung. Theo Tiến sĩ Crichton, để đạt lượng tương đương 300mg gừng chiết xuất, bạn cần ăn tới 100g (khoảng 3,5 ounce) kẹo gừng, tương đương 2–4 khẩu phần thông thường.
Thậm chí, một số sản phẩm “hương gừng” có thể hầu như không chứa gừng thật. Nghiên cứu năm 2017 của nhóm Crichton phát hiện hai loại trà gừng phổ biến chỉ chứa 0,04mg và 0,15mg gừng mỗi khẩu phần. Một số loại “ginger ale” trên thị trường thậm chí chỉ dùng hương liệu tổng hợp, không có chiết xuất tự nhiên. “Hãy đọc kỹ nhãn trước khi mua”, Tiến sĩ Forman khuyến cáo.
Gừng được xem là an toàn đối với hầu hết mọi người. Tuy nhiên, những ai đang sử dụng thuốc chống đông máu, thuốc ức chế miễn dịch, thuốc huyết áp hoặc tiểu đường nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng gừng thường xuyên. Tác dụng phụ nghiêm trọng rất hiếm, nhưng một số người có thể bị ợ hơi nhiều hơn sau khi sử dụng. Dù vậy, với chi phí thấp, ít tác dụng phụ và có bằng chứng khoa học hỗ trợ, Tiến sĩ Forman nhận định: “Gừng là thảo dược quý trong bộ công cụ điều trị, đáng để cân nhắc khi đối phó với các vấn đề buồn nôn và tiêu hóa nhẹ”.
